Aile Planlama

Spiral (Rahim İçi Araç)

Rahim İçi Araç (Spiral)

Rahim içi araç (RİA) plastik ve/veya metalden (genellikle bakır) yapılmış ve rahim boşluğuna yerleştirilen küçük esnek bir araçtır. Ayrıca yavaş salınan hormon (progesteron) içeren tipleri de vardır.

Gebeliği Nasıl Önler?

• Spermin üst üreme yollarına ulaşmasına engel olur.
• Yumurtanın tüplerden rahime geçişini önler.
• Döllenmeyi engeller.
• Progesteron içeren çeşitleri rahim ağzındaki salgıyı kalınlaştırarak spermin rahime geçmesine de engel oluşturur.

Olumlu Yönleri Nelerdir?

• Yüksek etkinlik (100 kadın yılında 0.3-1)
• Takıldığı anda başlayan ve uzun süreli etkinlik (Multiload ve NovaT için 5 yıl)
• Çıkarıldığı anda doğurganlığın hemen geri dönmesi
• Az ve sadece lokal yan etki
• Cinsel ilişkiden bağımsız olması
• Sorun olmadığı takdirde yılda bir kez kontrolün yeterli olması
• Emzirmeyi etkilememesi

Olumsuz Yönleri Nelerdir?

• Uygulama ve çıkarılması için eğitilmiş personel gerekmesi
• Risk grubunda pelvik enfeksiyon riskini arttırması
• Adet miktarında artma, lekelenme ve kramplar (genellikle üçüncü aydan sonra azalır)
• Uygulama sırasında az da olsa rahmin delinmesi riski
• Yerinden kayma ve dışarı atılma riski
• RİA AIDS, herpes gibi cinsel yoldan geçebilen hastalıklardan kadını korumaz.

Kimler Kullanabilir?

• Günlük kullanım gerektirmeyen yöntem isteyenler
• Uzun süreli ve etkin koruma isteyenler
• Emziren kadınlar
• Daha önce RİA kullanımında başarılı olmuş kadınlar
• Bir ya da daha fazla çocuğu olan kadınlar
• Hormonal yöntem istemeyen ya da 35 yaşın üstünde sigara içen kadınlar
• Pelvik enfeksiyon riski düşük kadınlar

Kimler İçin Uygun Değildir?

• Gebelik kuşkusu olanlar
• Halen, yakında geçirilmiş ya da tekrarlayan pelvik enfeksiyonu olan hastalar
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için risk grubunda olanlar
• Tanı konmamış anormal kanaması veya anormal servikal smeari olan hastalar
• Adetleri ağrılı, uzun veya aşırı kanamalı olanlar (hormon içeren RİA’lar hariç)
• Dış gebelik öyküsü olanlar
• Ciddi kansızlığı olanlar
• Myom veya çift rahim gibi rahimde şekil bozukluğu olanlar (uygulanması zor, rahimden atılma riski fazla)
• Aşırı rahim ağzı darlığı olanlar
• Şikayet veren kalp kapak hastalığı olanlar
• Kan pıhtılaşma bozukluğu olanlar
• Enfeksiyon riskini yükselten bir hastalığı olanlar (lösemi, diyabet, AİDS, uzun süreli kortizol kullanımı gibi)

Ne Zaman Takılır?

• Gebelik şüphesi yoksa adet boyunca herhangi bir zamanda takılabilir.
• Normal doğumdan 6 hafta, sezaryenden 8 hafta sonra takılabilir.
• Enfeksiyon belirtisi yoksa kendiliğinden düşük veya kürtajdan sonra hemen takılabilir.

İzleme Nasıl Olmalıdır?

• Uygulamadan sonraki ilk adetten sonra ve izleyen her yıl bir kere olmak üzere kontrole gelmelisiniz. Bu muayenelerde RİA’nın yeri, enfeksiyon varlığı, ve sizin şikayetleriniz değerlendirilecektir.
• Her adet sonrası RİA’nın ipleri kullanıcının kendisi tarafından kontrol edilmelidir.
• Şu belirtilerin varlığında kontrol zamanı beklenmeden doktora başvurmalıdır: Adet gecikmesi; anormal lekelenme veya kanama; karın ağrısı; ağrılı cinsel ilişki; anormal akıntı; halsizlik, ateş, titreme; ipliklerin kaybolması, kısalması veya uzaması; aşırı kanama; aracın düşmesi.
• Etkinlik süresi dolduğu için çıkarıldığında bir sorun yoksa hemen yenisi takılabilir.
• Süresi dolduğunda veya gebelik arzulandığında adetin herhangi bir gününde çıkarılabilir. Çıkarma, ipler görünüyorsa ağrısız basit bir işlemdir. İpler görülmüyorsa kürtaj benzeri bir işlem gerekir,ve genel anestezi.gerekebilir.

RİA ile Gebe Kalındığında Ne Yapılmalıdır?

Gebelik 13 haftadan küçükse ve RİA’nın ipleri görülüyorsa hemen çıkarılmalıdır. Yerinde bırakıldığı takdirde enfeksiyon ve düşük ihtimali fazladır. Gebelik istenmiyorsa sonlandırılmalı, o sırada RİA da değiştirilmelidir. Gebelik 13 haftadan büyükse veya ipleri görülmüyorsa çıkarılma denenmemelidir. Çıkarma sırasında verilebilecek hasar yerinde kalmasından daha fazladır. Çocuk üzerinde sakatlık yapıcı etkisi yoktur.

Aile planlaması genellikle yanlış anlaşıldığı gibi çocuk olmasını tamamen engellemek değil, çiftlerin istedikleri zaman istedikleri sayıda çocuk yapması demektir. 2000 yılına yaklaşırken bu konuda azami bilgiye sahip olmak her kadının hakkıdır. Doğum kontrol yöntemleri ve genel kadın sağlığı ile ilgili başka sorularınız olduğu takdirde çekinmeden bize danışabilirsiniz. Unutmayın, herkese uygun bir yöntem mutlaka vardır.